Rankingi nie grają. Bez rankingu jednak nie zagrasz …
Polski Związek Szachowy zafundował nam w 2014 roku radykalne zmiany przepisów. Ludzie generalnie boją się nowych rzeczy, a wszystkie zmiany są przyjmowane z pewnymi oporami. W poniższym tekście chciałbym odnieść się do nowych regulaminów i przedstawić jakie mają one moim zdaniem znaczenie dla szachistów.
Zmiana pierwsza – likwidacja makroregionów i awanse do Mistrzostw Polski do lat 16-18 na podstawie rankingu
Najważniejszą zmiana dotyczy juniorów do lat 16-18 i zmiany systemu awansu do Mistrzostw Polski. Do tej pory system wyglądał tak:
- 1 etap – rozgrywano Półfinały Mistrzostw Województwa,
- 2 etap – Mistrzostwa Województwa,
- 3 etap – Mistrzostwa Międzywojewódzkie,
- 4 etap – Finały Mistrzostw Polski,
Niektórzy zawodnicy nie musieli przechodzić przez te wszystkie szczeble eliminacyjne. Wszystko zależało od ich wyniki sportowego z roku poprzedniego.
- Awans do kolejnych finałów Mistrzostw Polski, zapewnianych miało pierwszych 5 zawodników z każdego rocznika,
Dodatkowymi furtkami do awansów były:
- Turniej Pierwszej Szansy,
- Turniej Ostatniej Szansy,
- zwycięstwa na poszczególnych szachownicach podczas Ekstraligi Juniorów, I i II ligi,
Co roku w finałach Mistrzostw Polski grało około 40-50 zawodników. Według mojej opinii w finałach Mistrzostw Polski do lat 16-18 było ich za wielu. Pisałem o tym chociażby, po finałach Mistrzostw Polski w Szczyrku. Ograniczenie liczby zawodników wydawało mi się rozsądnym rozwiązaniem, po tym co zobaczyłem na finałach.
Nie sądziłem jednak, że zmiany PZSzach będą tak radykalne.
Nowe wytyczne dotyczące awansów do MP 2015 mamy w załączniku nr 1 tego dokumentu:
Zgodnie z ww. załącznikiem, prawo udziału w MPJ do 18 lat posiada zawodnik/zawodniczka, który/a spełnił/a jedno z kryteriów:
- Zwycięstwo na I, II lub V szachownicy w Drużynowych Mistrzostwach Polski Juniorów – Ekstraliga, I Liga, II Liga – z zachowaniem kategorii wiekowej.
- Pierwszych 20 zawodników i 20 zawodniczek z rankingu FIDE na dzień 1 października.
- Pierwszych 8 zawodników i 8 zawodniczek z Półfinałów Mistrzostw Polski Juniorów (dawny TOS).
- W przypadku rezygnacji osoby uprawnionej do gry z tytułu rankingu, jej miejsce zajmuje kolejna osoba z listy rankingowej na dzień 1 lutego.
- W przypadku rezygnacji osoby uprawnionej do gry z tytułu awansu z PMPJ, jej miejsce zajmuje kolejna osoba z tabeli turniejowej PMPJ.
Prawo udziału w MPJ do lat 16 posiada zawodnik/zawodniczka, który/a spełnił/a jedno z kryteriów:
- Zwycięstwo na I, II lub V szachownicy (w przypadku zawodników i zawodniczek 15-letnich) oraz na III, IV lub VI szachownicy (w przypadku zawodników i zawodniczek 14-letnich) w Drużynowych Mistrzostwach Polski Juniorów – Ekstraliga, I Liga, II Liga.
- Pierwszych 26 zawodników i 26 zawodniczek z rankingu FIDE na dzień 1 października.
- Pierwszych 10 zawodników i 10 zawodniczek z Półfinałów Mistrzostw Polski Juniorów (dawny TOS).
- W przypadku rezygnacji osoby uprawnionej do gry z tytułu rankingu, jej miejsce zajmuje kolejna osoba z listy rankingowej na dzień 1 lutego.
- W przypadku rezygnacji osoby uprawnionej do gry z tytułu awansu z PMPJ, jej miejsce zajmuje kolejna osoba z tabeli turniejowej PMPJ.
Wypada z kalendarza imprez Turniej Pierwszej Szansy (TPS).
Wypadają z kalendarza imprez eliminacje makroregionalne w grupach dziewcząt i chłopców do 15 i 17 lat.
Co to oznacza dla zawodników do lat 16 i 18?
Najważniejszym czynnikiem decydującym o awansie będzie ranking, a nie osiągnięcia sportowe z roku sportowego. Na szachowy ranking ELO zawodnik pracuje się całe życie. Nie wyodrębnia on sukcesów z zawodnika z minionych 12 miesięcy. Mając wysoki ranking zdobyty kilkanaście miesięcy wcześniej zawodnik nie musi nic robić, aby zagrać w finale MP.
Znika więc cały system eliminacyjny na poziomie województw i makroregionów. Nie będzie przechodzenia do dalszych etapów. Taki system był bardzo motywujący dla młodych szachistów. Zawodnicy byli żywo zainteresowani, kiedy i gdzie będzie kolejny etap zawodów. W obecnej sytuacji Makroregiony i Mistrzostwa Województwa stracą swój koloryt. Turniej nie będzie dawał przepustek do dalszej fazy. Podejrzewam, że makroregiony w grupach 16-18 w ogóle nie będą rozgrywane. Zmiana przepisów nie wpłynie na zaostrzenie rywalizacji. Aktualnie większość awansów uzyskuje się na podstawie rankingu. W grupie rankingowej do lat 16, aż 26 awansów!. Tylko 10 miejsc można uzyskać z otwartego turnieju, dawnego Turnieju Ostatniej Szansy.
Według mnie można było zostawić makroregiony i zmniejszyć liczbę awansujących zawodników.
Wielokrotnie powtarzałem juniorom rankingi nie grają. Aktualnie to powiedzenie straciło na aktualności. Bez odpowiedniego rankingu nie zagrasz w FMP do lat 16-18.
Do czego doprowadzi zmiana?
Jeżeli wchodzi się na listę rankingową z niskim rankingiem, to tylko pozostaje walczenie tylko w jednym turnieju eliminacyjnym.
Juniorzy zamiast grać zaczną kalkulować. Wielu zawodników jest obecnie na pograniczu miejsca, które gwarantuje awans do finałów. Będę w dwudziestce czy nie będę? Przypominać to będzie mały wyścig szczurów. W szkole powinna liczyć się wiedza, a nie oceny. Tak samo w szachach powinna wiedza i praktycznie umiejętności jej wykorzystania odgrywać najważniejszą rolę, a nie uciułane punkciki rankingowe. Ile to razy zawodnik o dużo mniejszym rankingu ELO ogrywał faworyta?.
Przypuśćmy, że ranking 1850 daje awans do Mistrzostw Polski. Zawodnik wiedząc o tym, nie specjalnie przyłożył się do turnieju finałowego. Drugi zawodnik pracował cały rok. miał ranking ELO 1815 nie dało mu to jednak awansu. Który zawodnik powinien tak de facto grać w finałach?
Nie chciałbym być złym wróżbitą, ale zacznie się walka o każde oczko do rankingu. Starty w jakiś podejrzanych turniejach w Czechach czy Niemczech, gdzie łatwiej o przyrost tych kilku oczek.
Może nawet dojść do takiej sytuacji, że Mistrz Polski do lat 14, będzie miał za słaby ranking, żeby grać w kolejnym roku w Finałach Mistrzostw Polski. Mistrz Polski nie ma automatycznego prawa gry w kolejnym roku? Nic na ten temat nie jest napisane.
Osobiście uważam, że obecny system eliminacji do Mistrzostw Polski jest bardzo zły. Zmiana odbije się negatywnie na słabszych ośrodkach szachowych.
Zmiana druga – Zmiana regulaminu kwalifikacyjnego i systemu nadawania kategorii
Regulamin dostępny jest pod adresem:
http://pzszach.pl/pub/3/3/431/Regulamin_Kwalifikacyjny_2014.pdf
Regulamin kwalifikacyjny jest dla mnie nieczytelny. Szczególnie A.3. WARUNKI UZYSKANIA KATEGORII (TYTUŁÓW). Zawarto tam informacje, że na kategorie centralne normy muszą obejmować 17 partii.
W całym jednak Internecie trąbią, że V, IV, III, II, I kategoria, a nawet tytuł Mistrza czy Kandydata na Mistrza można wypełniać z 5 rund. Tego też się trzymamy.
Zmiana bardzo radykalna, kiedyś było tak:
- V i IV kat. Szachowa – minimum 6 partii
- III i II kat. Szachowa – minimum 7 partii
- I kat. , KM i M – minimum 9 partii
Nikt nad tymi kryteriami nie ubolewał, było tak 20 lat temu, kiedy zacząłem grać w szachy. Pewnie przepisy sięgają jeszcze dawniejszych czasów.
Co to oznacza dla szachistów? łatwiejsze uzyskiwanie norm. W szczególności trudno kiedyś było zdobyć kategorie centralne. 9 rundowy turniej można było rozegrać w 3 dni. Teraz można je uzyskiwać z 5 rund i wystarczą dwa dni, aby taki turniej rozegrać.
Kiedyś jeżeli zawodnik zdobył 5/9 (5 zwycięstw, 4 porażki), to za każde pół punktu powyżej uzyskanych 50% punktów uzyskiwał bonus +40. Przy 5 rundach bonus wynosi +67.
- 5 rund – 67 pkt
- 6 rund – 57 pkt
- 7 rund – 50 pkt
- 8 rund – 44 pkt
- 9 rund – 40 pkt
Dodatkowym ułatwieniem jest nie liczenie swojego rankingu do oceny rankingowej. Kategoria II+ jest w tabeli rankingowej wpisywana jako 1900, a nie 1800.
Więcej będzie odbywać się turniejów 5 rundowych. Obawiam się jednak, że zmiana była zbyt radykalna. Wielu zawodników będzie uzyskiwało normy na Kandydata na Mistrza (I+), ale przy niskich rankingach ELO (1700-1800) uzyskanie tytułu KM będzie ciągnęło się latami, albo nigdy nie nastąpi.
Czy poziom sportowy wzrośnie? Trudno powiedzieć. Kategorie szachowe przejdą proces dewaluacji. Będzie jednak większa motywacja do gry i więcej okazji do podwyższania kategorii. Zawodnicy chętniej będą brali udział w turniejach szachów klasycznych.
Mimo wszystko zmianę oceniam za pozytywną. Sam osobiście wprowadziłbym jednak poprawki i tak:
- normy na III i II kategorię liczyłbym z 5 rund
- normy na I kategorię i KM liczyłbym z 7 rund
Zmiana trzecia – dotycząca sędziów, program do sędziowania ChessArbiter
Wieść o zmianach przepisów był jak grom z jasnego nieba dla wszystkich zainteresowanych szachistów. Wyglądało to na bardzo pośpieszną decyzję, ponieważ o zmianach kwalifikacyjnych usłyszeliśmy się na początku stycznia. Nie przygotowano pod nią jednak gruntu dla sędziów. Polski Związek Szachowy jest właścicielem programu ChessArbiter. Program dostosowano do przepisów dopiero 24 stycznia. Podejrzewam, że wyjdą jeszcze poprawki najnowszej wersji, bo użytkownicy co chwilę zauważają liczne błędy. Sędziowie którzy, prowadzili turnieje w styczniu musieli liczyć sprawdzać kategorie ręcznie.
Zmiany przepisów wymuszą na wszystkich użytkownikach ChessArbitra przejście na najnowszą wersję (oczywiście za opłatą). To powszechne działanie w branży informatycznej, zmiany przepisów, pozwalają wypuścić nową wersję programu, co zmusza posiadaczy programu do skorzystania płatnych uaktualnień.
Do tej pory sędziowie dzielili się na tych co mają starą wersję 4.28 i tych co mieli nową wersje 5.35. Obecnie tylko najnowsza wersja 5.36 zapewnia obsługę nowego regulaminu. Na wersji 4.28 dało się sędziować „normalnie”, obecnie staje się ona bezużyteczna, bo wiele trzeba byłoby liczyć ręcznie. Programy sędziowskie w końcu są do tego, żeby ułatwiać, a nie utrudniać życie sędziom.
Wątpię, aby PZSzach zapewnił obsługę nowego systemu rankingowe dla wersji 4.28. Raczej takiej furtki bym się nie spodziewał.
Aktualnie użytkownicy ChessArbitra swoje żale przelewają na forum szachowe.pl.
Podsumowanie
PZSzach zdaje sobie sprawę z tego, że teraz w Polsce będzie rozgrywane coraz więcej turniejów klasycznych oraz z oceną rankingową FIDE. Zapewni to sowity zysk PZSzachowi (za każdego zawodnika grającego w turnieju klasycznym płaci się do PZSzach od 10zł-20zł). Dodatkowe profity zapewni sprzedaż nowej wersji ChessArbitra.
Wnioski
1/ Jeżeli chodzi o pierwszą zmianę, to będziemy obserwować dominacje klubów, które stać na liczne wyjazdy i śrubowanie rankingów – oceniam to negatywnie.
2/ Wysyp turniejów klasycznych z możliwością uzyskania norm centralnych oraz zgłoszonych do FIDE – to oceniam pozytywnie.
3/ Nowy regulamin kwalifikacyjny spowoduje to sędziów na przejście na płatne uaktualnienie do wersji 5.36. Nie widzę tutaj żadnych przeciwwskazań.
4/ Nie liczyłbym jednak na lepszą support czy rozwój programu. Sądzą tak po wypowiedzi Adam Curyło, który sprzedał licencje ChessArbitra PZSzachowi:
„Szansa może by i była, ale jest zależna tylko od PZSzach. Środki w tej chwili przeznaczone na rozwój programu są bliskie zeru, więc raczej nie ma co marzyć o podobnej funkcjonalności..”
Nie wygląda to już optymistycznie, dlatego kupienie programu, który ma takie perspektywy rozwoju oceniam już negatywnie. Z perspektywy użytkownika chciałbym, aby PZSzach zapewnił stałe wsparcie dla programu, aby ChessArbiter był atrakcyjnym produktem. Doraźne działania skazane są na niepowodzenie. Jednak w wyniku braku konkurencji i alternatywy na polskim rynku, mamy ChessArbitra i żadnej innej opcji do wyboru.
——————————————
Zapraszam do dyskusji wszystkich szachistów i ośrodki szachowe, których dotyczą zmiany. Z tego co mi wiadomo niektóre zmiany konsultowane były z klubami z Ekstraligi i I ligi szachowej. Rzesza szachistów, których on dotyczą jest jednak znacznie większa …
Maciej Sroczyński
KTS Kalisz
Szkoła szachowa SzachMistrz